به تازگی جمعی از مسئولین سازمان امور مالیاتی کشور بیش از پیش به موضوع فرار مالیاتی توجه دارند. در واقع این مسئولین سعی دارند فرهنگ پرداخت مالیات را در بین مردم رواج دهند تا به اقتصاد کشور کمک کنند. به منظور توسعه فرهنگ پرداخت مالیات باید از انواع رسانه‌ها و البته صدا و سیما کمک بگیرند.
سازمان امور مالیاتی کشور مسئول اصلی دریافت این مالیات‌ها و جمع‌آوری درآمد مالیاتی کشور است. در سال‌های گذشته انتقادات زیادی به نحوه عملکرد این سازمان وارد شد. در واقع این سازمان در بسیاری از موارد برای دریافت مالیات بسیار ضعیف عمل کرد، به همین دلیل کسب و کارها و مشاغل مختلفی توانستند از پرداخت مالیات فرار کنند. فرار از مالیات مسائل ریز و درشت زیادی دارد که گروه بین‌المللی میثم طی این راهنما به طور خلاصه به بعضی از این مسائل اشاره می‌کند.
فرار مالیاتی چیست؟
در حال حاضر، وضعیت بد اقتصادی بهانه‌ای برای عدم پرداخت مالیات محسوب می‌شود. بسیاری از مشاغل و کسب و کارها سعی دارند به روش‌های مختلفی از پرداخت مالیات قانونی خود سرباز بزنند یا میزان مبلغ مالیات را به حداقل برسانند. اینکه مشاغل از چه روشی مالیات خود را کاهش می‌دهند یا به طور کل آن را حذف می‌کنند تفاوت چندانی ندارد، مهم این است که مالیات خود را نمی‌پردازند.
به طور کلی عدم پرداخت مالیات فرار از این امر به حساب می‌آید. شاید شما نیز در شرکتی کار کنید که موظف به پرداخت مبلغ زیادی مالیات باشد، اما حسابداران و حسابرسان این شرکت اظهارنامه‌های مالیاتی را به شکلی جمع‌آوری و تکمیل می‌کنند که این شرکت موظف به پرداخت مالیات کمی خواهد بود. سخت‌گیری در مورد پرداخت مالیات مستقیم بیش از سایر مالیات‌ها است.
ناگفته نماند اقتصاد بد و افزایش نرخ مالیاتی باعث می‌شود کسب و کارهای مختلف دست به این کار بزنند. در بسیاری موارد حتی سرمایه‌گذاران انگیزه‌ای برای شروع کسب و کار نخواهند داشت. در سایر کشورهای پیشرفته نرخ مالیات و میزان درآمد مشاغل هماهنگ با یکدیگر است، بدین‌ترتیب، مشاغل سعی نمی‌کنند از پرداخت مالیات فرار کنند.
جریمه‌های فرار مالیاتی
همان‌طور که گفتیم سازمان امور مالیاتی کشور به پرداخت مالیات مستقیم تاکید دارد، بنابراین در صورتی که اشخاص حقیقی یا حقوقی از پرداخت مالیات فرار کنند و تخلف آنها ثابت شود، باید جریمه‌ای به ارزش 20 درصد از مبلغ مالیات خود را بپردازند.
به عبارت دیگر کسب و کار متخلف، نه تنها موظف به پرداخت مالیات تعیین شده خواهد بود، بلکه باید 20 درصد نیز اضافه‌تر از مبلغ مالیات مشخص‌شده بپردازد. در نظر داشته باشید فرار مالیاتی، گاهی از 3 ماه یا 1 سال حبس تعزیری ( حبسی که می‌تواند تا اجرای کامل حکم به تاخیر بیافتد یا حتی با سایر مجازات‌های نقدی و غیر نقدی جایگزین شود) خواهد داشت.
میزان این حبس به نوع کسب و کار بستگی دارد. به خاطر داشته باشید اگر قبل از صدور حکم نهایی، شخص حقیقی یا حقوقی به تخلف خود اقرار کند، بدون‌شک مشمول تخفیف مالیاتی می‌شود. از آنجاییکه میزان حبس تعزیری متغیر است، در بعضی موارد اشخاص به 6 ماه تا 2 سال حبس محکوم می‌شوند.
در سایر موارد حتی ضربات شلاق نیز جزء جریمه‌های مالیاتی به حساب می‌آید و در صورتی که تخلف مالیاتی افراد مبلغ چشمگیری باشد، حکم قطعی فرد یا شرکت مورد نظر در رسانه‌ها نیز اعلام می‌شود. در ادامه این جرایم را به طور خلاصه ذکر می‌کنیم:
- پرداخت جریمه نقدی
- حبس تعزیری
- ضربه شلاق
- محرومیت اجتماعی
چه مواردی فرار مالیاتی محسوب می‌شود؟
در بعضی موارد دیده شده که اشخاص حقیقی یا حقوقی از روی عمد دچار تخلف نشده و در واقع از فرار مالیاتی خود مطلع نبودند. البته مقصر این اتفاق نیز اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند زیرا دانش خود را در مورد پرداخت مالیات توسعه نداده و همچنان در ناآگاهی به سر می‌برند.
در این بخش قصد داریم بیشتر به موارد تخلف مالیاتی اشاره کنیم. از این‌رو 8 مورد از رایج‌ترین موارد تخلف در پرداخت مالیات را برای شما بیان می‌کنیم:
- زمانی که شخص حقیقی یا حقوقی مالیات مشخص‌شده را پس از اتمام زمان تعیین‌شده بپردازد
- در صورتی که اظهارنامه مالیاتی خود را تهیه نکنند
- اگر میزان درآمد خود را انکار و پنهان کنند یا در اظهارنامه مالیاتی خود درآمدهای غیر واقعی ذکر کنند
- عدم ارائه دفاتر قانونی که شامل گزارش مشخصی از سود و زیان آن کسب و کار باشد
- در صورتی که گزارشی از تعداد کارکنان حقوق‌بگیر خود ارائه ندهند
- پنهان کردن قراردادهای پیمانکاری و حق‌العمل‌کاری
- عدم درج شماره اقتصادی در قراردادهای بزرگ و رسمی
- پنهان نمودن فهرست قراردادها و معاملات تجاری انجام‌شده
روش اعلام فرار مالیاتی
در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی، سامانه‌های الکترونیکی جدیدی روی کار آمده است. سازمان امور مالیاتی کشور، سیستمی راه‌اندازی کرده تا شهروندان گرامی بتوانند فرارهای مالیاتی را گزارش دهند. به زبان ساده‌تر، اگر شاهد فرار مالیاتی بودید می‌توانید از طریق درگاهی در سایت سازمان امور مالیاتی کشور، اطلاعات شخص حقیقی یا حقوقی را وارد کنید.
بدین‌ترتیب، با وارد کردن اطلاعات و تکمیل فرم‌های مربوطه یک گزارش تخلف مالیات ثبت خواهید کرد. در ادامه بخش اجرایی و بازرسی سازمان امور مالیاتی کشور برای مقابله با افراد متخلف دست به کار می‌شوند. این سامانه با هدف مبارزه با انواع تخلف‌های مالیاتی روی کار آمد. در نظر داشته باشید، تخلف از مالیات در هر استان و موقعیت مکانی که انجام شود، قابل گزارش‌دهی خواهد بود.
نحوه ثبت گزارش فرار مالیاتی
شهروندان می‌توانند برای ثبت گزارش تخلف مالیاتی به سایت سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کنند. قدم اول برای ثبت این گزارشات، تکمیل مشخصات ارسال‌کننده خواهد بود. البته وارد کردن نام و شماره تماس شما اختیاری است. شاید نگران باشید که فرد متخلف متوجه گزارش شما شود، اما باید گفت اطلاعات شما به طور کامل محرمانه باقی می‌ماند و هرگز افشا نمی‌شود.
بنابراین هیچ‌گونه اتهامی به شما وارد نیست. به خاطر داشته باشید با وارد کردن اطلاعات خود رسیدگی و کسب اطلاعات راحت‌تر انجام می‌شود. بعد از وارد کردن اطلاعات خود به عنوان ارسال‌کننده گزارش، وارد مرحله بعد می‌شوید.
در این مرحله باید مشخصات فرد خاطی را وارد کنید، در آخر با دریافت کد پیگیری، گزارش شما ثبت می‌شود. در ضمن با در دست داشتن کد پیگیری می‌توانید از طریق سایت سازمان امور مالیاتی کشور، گزارش ثبت‌شده خود را پیگیری کنید و از وضعیت پرونده فرار مالیاتی ثبت‌شده آگاه شوید.
